Często słyszymy, że nie powinniśmy spożywać napojów gazowanych, soków czy energetyków gdyż mają one niekorzystne oddziaływanie na nasze zęby (i nie tylko!) . Dlaczego? Co takiego jest w popularnej coca-coli i jakie zmiany może wywołać na powierzchni zęba?
Ale po kolei. EROZJA jest to zmiana spowodowana obecnością kwasów (zewnątrzpochodnych, gdy są składnikiem pożywienia, lub wewnątrzpochodnych, kiedy są konsekwencją choroby). To powierzchowna utrata tkanek twardych zęba na skutek procesów chemicznych, bez udziału mikroorganizmów, z udziałem kwasów i innych związków chelatujących. To podstawowa różnica pomiędzy erozją a próchnicą. Erozja ma powierzchnię satynową, zmiany na powierzchniach zębów są płaskie, niezabarwione, o zaokrąglonych brzegach, mogą występować na wszystkich powierzchniach zęba.
To właśnie kwasy zawarte w pożywieniu i napojach są główną przyczyną erozji. Wymienić należy napoje energetyczne: dla sportowców i korzystających z siłowni, orzeźwiające, gazowane, soki cytrusowe czy spożywane przez osoby szczególnie dbające o zdrowie – napoje typu „light”. W przypadku tych ostatnich wspomnieć należy również o często spożywanym occie winnym (pH = 2,9-3,3) i sosach typu winegret (pH = 2,4-3,4), a także marynatach (pH = 2,5-3,0). Producenci, aby uzyskać charakterystyczny smak w napojach gazowanych, bardzo często dodają kwas cytrynowy (sprite) lub kwas fosforowy (cola). To właśnie one powodują drastyczny spadek pH po spożyciu napoju. Kwas fosforowy jest silniejszym kwasem, ale w perspektywie długoterminowej to kwas cytrynowy wywołuje więcej szkody dla zębów. Oprócz tego napoje tego typu zawierają spore ilości cukru, co stanowi świetną pożywkę dla bakterii i rozpoczyna proces próchnicy.
Poniżej tabela z wartościami pH popularnych napojów:
| woda | 7.0 |
| mleko | 6.5 |
| czarna kawa | 6.3 |
| 7up | 3,5 |
| sok grejfrutowy | 3-3,5 |
| sok jabłkowy | 2,9-3,5 |
| DrPepper | 3,4 |
| Sprite | 3,3 |
| Mountain Dew | 3,2 |
| sok pomarańczowy | 2,8-4,0 |
| Cola, Pepsi | 2,5 |
| sok cytrynowy | 1,8-2,4 |
Pamiętać należy, że rozpuszczanie szkliwa rozpoczyna się przy pH poniżej 5,5!
Ryby giną w wodzie o pH poniżej 5, biorąc pod uwagę powyższą tabelę daje to wiele do myślenia.
Co powinniśmy robić, aby chociaż trochę zminimalizować skutki kwasów?
- Pokarmy neutralne dla zębów i o pH zasadowym winny przeplatać się z tymi o kwaśnym współczynniku pH. Należą do nich: woda niegazowana, mleko, sery, jaja, ziemniaki, zboża, orzechy i jogurty naturalne.
- Preferowane jest spożywanie całych owoców (żucie prowokuje większe wydzielanie śliny, która szybciej neutralizuje kwas).
- Powinniśmy kontrolować czas kontaktu kwasu z powierzchnią zębów przez:
- szybkie picie napojów gazowanych o niskim pH,
- picie soków owocowych przez słomkę,
- po wypiciu lub zjedzeniu kwaśnego pokarmu przepłukanie jamy ustnej łykiem wody (może być z dodatkiem sody oczyszczonej) bądź płukanką z zawartością fluoru lub żucie bezcukrowej gumy.
- Należy zweryfikować zasady higieny jamy ustnej:
- nie szczotkować zębów bezpośrednio po ekspozycji na kwas lub po wymiotach,
- korzystać z miękkiej szczoteczki do zębów,
- używać pasty do zębów o niskim współczynniku ścieralności (RDA),
- kontrolować siłę, z jaką szczotkowane są zęby oraz techniki (z całkowitą eliminacją ruchów szorujących).
- Zaleca się zakończenie posiłku głównego zjedzeniem kawałka żółtego sera.
- Pamiętajmy o wizytach u stomatologa celem miejscowej fluoryzacji.