W dzisiejszym artykule przedstawimy możliwości uzupełnienia braków tkanek zęba w przypadku dużego zniszczenia korony zęba, która nie nadaje się do zwykłej, zachowawczej odbudowy. Często są to metody z pogranicza stomatologii zachowawczej i protetyki lub samej protetyki. Rozwiązania te są trwalsze, bardziej estetyczne i nierzadko są ostatnią szansą dla zęba przed szlifowaniem go pod koronę protetyczną.
Na początek trzy alternatywy dla tradycyjnych plomb. Mowa o wypełnieniach typu inlay/onlay/overlay. Decyzję, czy odbudować zęba tą metodą, czy tradycyjną plombą, trzeba omówić ze specjalistą. Doświadczony stomatolog oceni wady i zalety każdej formy odbudowy oraz wskaże tą najlepszą dla danego zęba. Co znaczą te pojęcia?
Inlay to w polskim tłumaczeniu wkład koronowy. Ten rodzaj wypełnienia pokrywa część powierzchni żującej zęba- stoki guzków, jednak bez ich szczytów.
Z kolei onlay, czyli nakład, przypomina wypełnienia typu inlay, jednak rozszerzone dodatkowo o szczyty guzków zęba. Onlay pokrywa całą powierzchnię żującą zęba. Odtwarza również punkty styczne, czyli punkty w których zęby stykają się ze sobą. Onlay zabezpiecza zęba przed pęknięciem.
Overlay w nomenklaturze polskiej nosi nazwę nadkładu. W tym typie wypełnienia wkład koronowy przykrywa całą powierzchnie żujące zęba, stoki oraz szczyty guzków, a dodatkowo także inne powierzchnie (językowe, styczne, przedsionkowe).
Innym rozwiązaniem, dotyczącym zębów po leczeniu kanałowym, jest zastosowanie endokorony, która stanowi dobrą alternatywę dla drogiej odbudowy protetycznej wkładem i koroną. Endokorona to uzupełnienie pośrednie, wykorzystywane do odbudowy zębów (wraz z komorą) lub wypełnienia ubytków. Wypełnienie wykonuje się w pracowni techniki dentystycznej, na podstawie wycisku, który zostaje pobrany po opracowaniu ubytków w jamie ustnej. Opracowanie zęba pod endokoronę kompozytową oszczędza w znacznym stopniu tkanki zęba. Tego typu uzupełnienie nie jest jednak możliwe w przypadku bardzo znacznego zniszczenia ścian zęba lub ich zbyt niskiego przebiegu (poddziąsłowo).
Uzupełnienia tego typu są zazwyczaj wykonywane z kompozytu lub porcelany, jednakże nie bezpośrednio w jamie ustnej (standardowe wypełnienie materiałem światłoutwardzalnym w gabinecie), a metodą pośrednią przez technika w laboratorium. Jakie są zalety metody pośredniej?
Materiały kompozytowe poddane obróbce laboratoryjnej cechują się lepszymi parametrami wytrzymałościowymi od tych stosowanych w gabinecie, stąd tradycyjna „plomba” ma mniejszą trwałość i szczelność. Prawidłowo zacementowany onlay, endokorona dłużej zachowuje szczelność brzeżną – przyleganie. Kompozyt techniczny wykazuje większą stabilność w czasie, praktycznie nie przebarwia się, jest twardy ale jednocześnie wykazuje pewną elastyczność w przeciwieństwie do uzupełnień pełnoceramicznych. Ponadto faza monomeru jest w 100% polimeryzowana w pracowni technicznej pod wysokim ciśnieniem, co eliminuje problem związany ze skurczem polimeryzacyjnym.
Jeśli tkanek zęba jest na tyle mało, że nie ma możliwości odbudowy ich przedstawionymi wyżej sposobami, pozostaje wzmocnienie zęba wkładem koronowo – korzeniowym i odbudowa zęba koroną protetyczną, o czym napiszemy w następnym artykule.